Có nên cho trẻ sơ sinh nằm võng không?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa I Bùi Thị Hà – Bác sĩ Nhi – Sơ sinh – Khoa Nhi – Sơ sinh – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long.

Một số người cho rằng cho trẻ sơ sinh nằm võng sẽ giúp bé ngủ ngon giấc, đầu bé tròn, đẹp hơn, không bị bẹp. Tuy nhiên, các nghiên cứu cho thấy không nên cho trẻ sơ sinh ngủ trên võng vì gây ảnh hưởng khá nhiều tới cột sống, lồng ngực, thói quen ngủ,… của trẻ.

Cho trẻ nằm võng có khá nhiều ưu điểm như:

• Khi trẻ nằm võng, võng sẽ ôm trọn bé, bao bọc lại bé. Điều này giúp bé cảm thấy an toàn hơn, dễ ngủ hơn;
• Chuyển động đung đưa của võng giúp bé cảm thấy như đang ở trong tử cung của mẹ nên sẽ an tâm hơn, làm dịu sự lo lắng. Điều này tạo môi trường thoải mái để trẻ ngủ ngon hơn.

Tuy có một vài ưu điểm nhưng việc cho trẻ sơ sinh nằm ngủ trên võng tiềm ẩn khá nhiều hạn chế. Đó là:

• Gây hội chứng rung lắc: Do hệ thần kinh của trẻ sơ sinh chưa hoàn thiện nên những chấn động, rung lắc quá mạnh có thể ảnh hưởng tới quá trình phát triển não bộ của trẻ. Tình trạng cho trẻ nằm võng kéo dài, đu đưa nhiều có thể dẫn tới hội chứng rung lắc – một dạng chấn thương não khá nghiêm trọng. Tổn thương nặng có thể khiến trẻ chậm phát triển trí tuệ, rối loạn ngôn ngữ, động kinh, giảm thị lực, rối loạn khả năng định hướng và chậm hình thành nhận thức;
• Ảnh hưởng tiêu cực tới cột sống và lồng ngực: Vì võng không phải là một mặt phẳng nên khi nằm võng, cột sống của trẻ sẽ không được nâng đỡ nên dễ bị cong vẹo. Điều này là do cột sống của bé còn mềm, chưa đủ độ vôi hóa như người trưởng thành nên dễ bị cong theo độ lún của võng. Bên cạnh đó, khi đốt sống cong thì lưng sẽ gù, gây ảnh hưởng xấu cho hoạt động của các cơ quan như tim, phổi,…( như gù vẹo cột sống, có thể gây khó thở..)
• Ức chế thần kinh: Trẻ ở trong trạng thái rung lắc mạnh liên tục (do đu đưa võng) sẽ bị mệt mỏi thần kinh nên dù đã đi vào giấc ngủ thì bé vẫn mang tâm trạng run sợ. Do đó, khi bế trẻ ra, bé hay bị giật mình, khóc thét. Nếu phải trải qua tình trạng này trong thời gian dài thì não của trẻ sẽ chịu nhiều ảnh hưởng bất lợi.
• Thần kinh vận động kém phát triển: Trẻ nằm trên võng sẽ khó học, hình thành các động tác như trườn, bò, đi lại, chạy, cầm nắm đồ vật,… Sự ảnh hưởng trên hệ thần kinh vận động khiến bé kém linh hoạt, làm khả năng nhận thức và tiếp thu kém đi.

• Cơ bắp kém phát triển: Nếu được vận động, co duỗi thường xuyên thì cơ bắp trẻ sẽ phát triển, nở nang. Trong khi đó, trẻ nằm võng thường bị chèn ép chân, tay hoặc vẹo đầu, vẹo cổ,… Đây là những tư thế khiến trẻ dễ bị tụ máu ở một vị trí, lưu lượng máu không điều hòa, khiến cơ bắp và não bộ phát triển kém.
• Phụ thuộc vào võng: Khi quen với chuyển động đu đưa của võng thì trẻ sẽ dễ trở nên phụ thuộc vào nó, nếu không có võng sẽ không ngủ được;
• Dễ té ngã và khó thở: Với trẻ nằm võng, nếu trẻ trở mình, lật người trên võng thì rất dễ bị té ngã ra ngoài võng. Hoặc khi bé lật sang một bên thì rất khó lật ngửa trở lại. Mặt khác, trẻ sơ sinh nằm võng sẽ nằm ở tư thế cong người, gập cổ – là tư thế khiến hô hấp khó khăn.Trường hợp này có thể gây nguy hiểm, thậm chí gây tử vong vì bé không thở được.

Vậy có nên cho trẻ sơ sinh nằm võng? Vì những lý do trên, các chuyên gia y tế khuyến nghị các bậc phụ huynh không nên cho trẻ sơ sinh nằm võng, trừ trường hợp bác sĩ khuyên dùng vì lý do đặc biệt nào đó.

Nằm võng tiềm ẩn nhiều nguy cơ nhưng trong trường hợp cần thiết, cha mẹ vẫn có thể cho bé nằm võng nếu tuân thủ những điều kiện sau:

• Chỉ cho bé nằm võng trong những giấc ngủ ngắn vào ban ngày, không cho trẻ nằm võng trong suốt cả đêm;
• Lót chiếu nhỏ hoặc cho trẻ nằm chéo so với chiều của võng để nâng đỡ vùng lưng của bé, không làm cột sống của bé bị cong theo chiều cong của võng;
• Không cho trẻ ngủ võng quá sớm khi chưa được 3 tháng tuổi;
• Chọn loại vải võng thoáng mát, dễ tháo và dễ giặt, không treo phụ kiện như tua rua, chuông kim loại,… lên võng vì có thể khiến trẻ với tay gây té ngã hoặc ngậm vào miệng gây khó thở;
• Nên có dụng cụ chắn võng ngang để tránh trẻ bị lật võng hoặc té ngã trong khi ngủ;
• Đảm bảo võng được treo ở nơi chắc chắn, cân bằng; thường xuyên kiểm tra dây buộc võng;
• Không đu đưa võng quá lâu và quá mạnh để tránh gây ảnh hưởng tới hệ thần kinh của bé.

Dù có thể cho trẻ sơ sinh nằm võng trong một số trường hợp đặc biệt nhưng lời khuyên tốt nhất cho các bậc phụ huynh là nên tập cho trẻ thói quen ngủ trên giường hoặc một mặt phẳng. Điều này giúp bé ngủ sâu hơn, phát triển thể chất và trí não toàn diện.