Nếu thu Hà Nội nổi tiếng với cốm làng Vòng thì về Yên Bái, người lữ hành say lòng bởi cốm Tú Lệ – thức quà bình dị từ những thửa ruộng bậc thang nơi vùng núi Tây Bắc.
Mỗi độ thu, khi sắc vàng phủ lên những thửa ruộng bậc thang cũng là lúc người người nô nức chuẩn bị đón mùa cốm Tú Lệ. Cùng thời điểm mùa vàng rực rỡ nơi Mù Cang Chải, La Pán Tẩn, Chế Cu Nha… cũng là lúc mùa cốm non Tú Lệ bắt đầu.
Vài nét về cốm Tú Lệ
Nội dung bài viết
Chẳng còn lạ lẫm khi mỗi du khách du lịch Yên Bái trở về đều mang theo túi quà bọc những gói cốm Tú Lệ bên trong. Hương vị dẻo thơm, xanh non của những hạt nếp trở thành thức quà thân thương của mảnh đất Tú Lệ.
Cốm Tú Lệ – đặc sản của vùng núi Tây Bắc. Ảnh: Dulich24
Cốm là món quà bình dị của những người nông dân “chân lấm tay bùn” trên những thửa ruộng bậc thang nơi vùng núi Tây Bắc. Từng hạt cốm xanh màu lúa, tròn mẩy, vị ngọt bùi, ăn một lần là nhớ mãi không quên.
Hạt cốm xanh mướt, thơm dịu dàng níu bước người lữ hành. Ảnh: baomoi
Mỗi độ thu về, khoảng tháng 9, tháng 10 hàng năm chỉ cần đi qua hai bên đường dọc Tú Lệ, bạn có thể ngửi thấy thấy hương thơm dịu dàng với những tiếng chày đập nhịp nhàng khắp thôn bản.
Không giống cốm làng Vòng Hà Nội, cốm Tú Lệ Yên Bái có mùi thơm đặc trưng khắc hoàn toàn. Là vùng núi phía Bắc với khí hận mát mẻ, chênh lệch biên độ nhiệt ngày và đêm lớn nên lúa ở đây được tích năng lượng cao. Cũng chính vì thế mà cốm nơi đây có vị thơm ngon làm nức lòng người ghé thăm.
>> Xem thêm: Lên Mù Cang Chải ngắm mùa vàng, thăm rừng trúc đẹp như phim kiếm hiệp
Câu chuyện làm nên cốm Tú Lệ – thức quà đặc sản của Yên Bái
Vì cốm được làm từ lúa non, nên chỉ có mùa thu – trong khoảng tháng 9, tháng 10 người dân Tú Lệ mới làm cốm. Vì thế mà từ già trẻ, gái trai ai cũng hào hứng, nô nức đón mùa cốm mới, không khí lúc nào cũng vui như Tết vậy.
Không chỉ là thức quà, cốm là biểu tượng văn hóa của Tú Lệ. Ảnh: VYC Travel
Với những người con Yên Bái, cốm Tú Lệ không chỉ là đặc sản mà đây còn là biểu tượng văn hóa. Từ khi còn là những đứa trẻ, hương cốm dịu thơm, mát lành đã nâng niu bước chân của chúng. Để đến khi có tuổi, cốm giống như kí ức trong trẻo, lưu giữ những hoài niệm của tuổi trẻ. Cốm đặc biệt thế đấy! Cũng chính vì vậy mà những người dân nơi đây nâng niu, tỉ mận trong từng bước làm cốm.
Người dân nô lức đi hái lúa về làm cốm. Ảnh: Tiki
Để làm nên những hạt cốm hoàn hảo, ngay từ sớm tinh sương, người dân trong bản đã phải ra đồng lựa lúa. Đó phải là những hạt lúa còn ngậm sữa thời kỳ đang uốn câu. Đặc biệt lúa cắt xong phải được làm cốm ngay nếu không cốm mất tươi xanh và mất ngon.
Công đoạn sau khi lúa đã được tuốt. Ảnh: Voyage Vietnam
Không dễ dàng, lúa làm cốm không được vò hay đập mà phải tuốt rồi sàng bỏ rơm, những hạt lép, sau đó mới đãi qua nước và cho vào chảo rang. Theo dân làng, rang cốm là bước quan trọng nhất. Muốn cốm thơm ngon phải là bếp lò đắp bằng xỉ than, dùng củi chứ tuyệt đối không đốt than.
Còn chảo rang phải bằng gang đúc, có vậy cốm rang mới không cháy mà mềm dẻo. Khi rang để lửa nhỏ, đảo đều tay và liên tục cho đến khi hạt lúa nóng đều, nở bung chấu và tỏa ra mùi thơm nhẹ.
Rang cốm là công đoạn rất quan trọng. Ảnh: Weccheckin
Lúa rang xong để nguội rồi được đem đi giã. Khi đó một người đạp chầy, một người đảo bằng đũa cả để cho hạt cốm không bị nát. Thông thường để vỏ chấu tách ra và hoàn thành một mẻ cốm cần khoảng 10 lần giã. Khi mẻ cốm hoàn tất, mọi người sẽ dùng sàng để lọc tiếp để chọn ra những hạt đẹp nhất, có màu xanh mướt rồi dùng lá dong gói lại. Nhờ đó mà giữ trọn vị thơm, độ dẻo của “hạt ngọc xanh” Tú Lệ.
Những hạt cốm xanh mướt là thành quả của quá trình chế biến tỉ mỉ, cẩn thận. Ảnh: VYC Travel
Và khi thưởng đặc sản cốm Tú Lệ Yên Bái, bạn nên nhẹ nhàng, chậm rãi để cảm nhận trọn vẹn hương vị tinh túy của đất trời trong những gói cốm đong đầy.
Ứa nước miếng với những món ngon từ cốm Tú Lệ
Cốm ăn không đã ngon nhưng khi được kết hợp với những nguyên liệu khác còn tạo nên một phong vị độc đáo, càng ăn càng ghiền. Món xôi cốm dẻo thơm là sự quyện hòa của sắc xanh mát mắt với màu vàng đậu xanh, sắc trắng của dừa nạo tạo nên món ăn không chỉ ngon mà còn bắt mắt.
Xôi cốm dẻo thơm, ngọt bùi. Ảnh: @mon_4991
Có đến Tú Lệ mùa thu, bạn nhớ đừng bỏ qua món chả cốm. Những viên chả tròn với nhân thịt vừa hương thơm nhẹ từ cốm, lại có độ ngậy béo của mỡ, vịt ngọt của thịt kích thích vị giác. Một đĩa chả cốm trong những ngày thu se lạnh đảm bảo sẽ hao cơm lắm đấy.
Chả cốm đậm đà ăn kèm cơm nóng là gắp không ngừng đũa. Ảnh: baomoi
Cốm bình dị là thế nhưng làm bao món ngon. Ai lỡ thưởng thức cốc chè ngô cốm là khó quên hương vị đặc trưng. Những bát chè xanh mát, ngọt thanh, dẻo bùi với ngô, cốm non sao mà hấp dẫn đến lạ. Hay thêm đĩa cốm xào, một trà xanh nhâm nhi là bạn có thể ngồi thư giãn cả ngày.
Cốc chè dẻo thơm, thanh mát làm từ cốm Tú Lệ. Ảnh: CET
Còn nhiều lắm những cách thưởng cốm Tú Lệ ngon như làm bánh, trứng rán cốm, kem cốm… Hãy tự mình vào bếp và cảm nhận hương vị đặc trưng của mỗi món ngon đặc biệt này.
Lên Tây Bắc mùa thu có gì?
Không chỉ có đặc sản cốm Tú Lệ, về với Tây Bắc còn muôn vàn món ngon bạn chẳng thể bỏ lỡ. Đó là xôi Tú Lệ, là món lẩu gà đen chắc thịt, ngọt thơm khó cưỡng. Và còn đủ loại của ngon vật lạ như thắng cố, rêu nướng… mà chỉ có đến nơi đây bạn mới được thưởng thức.
Cảnh đẹp Yên Bái mùa thu với những thửa ruộng phủ vàng rực rỡ. Ảnh: Nguyễn Hồng Thu Trang
Đặc biệt du lịch Yên Bái mùa thu bạn sẽ được ngắm mùa vàng rực rỡ với những thửa ruộng bậc thang hùng vĩ. Đó là đèo Khau Phạ, La Pán Tẩn với những ruộng lúa trùng điệp hay suối Giàng nên thơ mà tráng lệ với những bản làng thân thương…
Thu về rồi, chờ gì mà không lên lịch ghé Tây Bắc thưởng thức đặc sản cốm Tú Lệ và đắm mình trong sắc vàng lúa chín nào bạn ơi? Muôn vàn trải nghiệm, những điều lý thú cùng bao đặc sản có “1-0-2” đang chờ đón, xách ba lô lên và đi luôn thôi.
Thanh Huyền
Discussion about this post